Hatinggabi sa Malakanyang. Nasa telepono si Marcos, kinukulit pa rin si Olivas na ipa-disperse ang mga taong nagtitipon sa EDSA. Sa pagkakataong ito, nagdahilan na si Olivas, sinabing masyado nang marami ang tao, imposible nang ma-disperse ng kanyang mga tauhan. Kung ganoon, utos ni Marcos, tawagan ni Olivas si Major General Josephus Ramas, kumander ng Army, at humingi siya ng karagdagang tropa. Hindi tinawagan ni Olivas si Ramas. Paulit-ulit mangyayari ang ganitong pagsuway ng militar sa utos ng diktador. Masasabing sinabayan ng mga sundalo ng military disobedience ang civil disobedience campaign ni Cory.

Kalilipas ng hatinggabi noong mag-report si Butz kay General Ramos sa Crame. Nagulat si Butz dahil mukhang relaxed na relaxed ang heneral, "Nagtatabako, parang walang problema, parang nagsososyalan lang kami." Laking pasasalamat niya na kay Enrile muna siya nagpunta. "Doon, ramdam mo 'yong tensiyon, 'yong kagipitan." Ipinaliwanag ni Ramos ang depensa ng kampo at itinuro kay Butz ang mga daan papasok at palabas na dapat bantayan. Itinanong ni Butz kung gaano karami ang tauhan ni Ramos. Lahat-lahat daw, mga tatlong libo (3,000). "'Yon pala, kabilang doon ang mga asawa, katulong, lahat ng katawan sa kampo, pati mga aso. Ang sundalo, 300 lang." Tinanong ni Ramos kung tatagal ang mga tropa nang dalawang buwan. Sagot ni Butz, "Kahit tatlong buwan, basta't matanggal ang taong 'yon sa Malakanyang."

Pinoproblema noon ni Ramos ang pagdevelop ng karagdagang puwersa ng mga Coryista sa labas ng Crame at Aguinaldo, gayon din ng puwersang militar. "Ito ang dahilan kung bakit sunud-sunod ang panawagan namin sa mga tao na tulungan kami. At nagawa namin ito sa pamamagitan ni June Keithley at ng radio broadcasting crew ng Radyo Veritas na hindi tinantanan ang pagtawag sa mga tao at ang paghatid ng mga mensahe namin, pati mga taktikang militar. Ito ang kauna-unahang pagkakataon sa kasaysayan ng militar, kahit saan sa mundo, na broadcast media na patakbo ng sibilyan ang ginamit ng militar upang magpaabot ng military orders sa field units."

Alas-dose y medya
(12:30) ng hatinggabi, sa EDSA gate ng Camp Aguinaldo. May babaeng nagsasalita sa megaphone, nagpapasalamat sa pagkain. Pero kung puwede raw, sa halip na bigas ay tinapay na lang ang dalhin ng mga tao sapagkat mahirap magsaing. Literal na nasunod ang pakiusap ni Cardinal Sin na tulungan ng mga tao sina Ramos at Enrile. Libo-libo ang dumating at nagtipon sa labas ng mga kampo, maydalang pagkain para sa mga rebelde.

"Lahat may dalang sandwich, iba't ibang klase," kuwento ni General Rene Cruz. "Nagpadala rin ang Colgate-Palmolive ng isang katutak na sipilyo at toothpaste at sabon para sa aming lahat."

"Expert ako sa food brigade," kuwento ni Baby Arenas. "Kami ang unang-unang nagdala ng maraming maraming pagkain. Noong una, sa mga tray na pilak pa namin inihahain. Mga kubyertos at gasera ko ang gamit namin. Hindi ko nakitang kumain si General Ramos. Ang alam ko, shark's fin soup lang ang kinain niya. Namigay din ang anak kong si Rachel ng mga rosaryo sa mga sundalo. Siyempre gustong magmisa ng mga kasama kong pari pero nakiusap akong bigyan na lang nila ang mga sundalo ng mass absolution dahil hindi na sila makakapagmisa. Pinakyaw din namin lahat ng flashlight at baterya sa Maynila; isa-isa pa naming sinubukan para siguradong umuubra. Pinag-awayan nga ng mga sundalo dahil siyempre kailangan nilang lahat ng flashlight."

"Ang mga madre ang nangasiwa sa food brigade," sabi ni Ramos. "Tiniyak nila na lahat ng tao sa kampo ay kumakain, sundalo man o sibilyan." Patong-patong din daw ang sigarilyo. "Napasigarilyo nga uli ako, siguro sa nerbiyos," sabi ni Razon.

Ala-una
(1:00) ng umaga, lumabas uli sa TV si Marcos. May ipinakilala siyang isa pang reformist officer na kasangkot sa planong pagsalakay sa Palasyo, si Major Saulito Aromin. Inamin ni Aromin na kasama siya sa limang commando team na sa Pasig River sana dadaan. Tulad ni Morales, hindi itinanggi ni Aromin ang papel sana niya sa naudlot na kudeta. Hindi nila pinagtakpan ang lider nilang si Honasan; bagkos ay agad itong itinuro na kapural ng sabwatan. Maaaring ipinagmamalaki na rebelde rin sila. Pero maaari ring masama ang loob nila kay Honasan at iba pa sapagkat pinabayaan sila.

Samantala sa Camp Aguinaldo sunod-sunod ang datíng ng mga kaibigan ni Enrile ­ sina MP Rene Cayetano, Atty. Carlos Platon, Atty. Vic Alimurung, Oscar at Diana Santos ­ nagbibigay-galang at sumusuporta. "May dumating ding mga mayor ng Cagayan na nag-iiyakang niyakap si JPE. Hagulgol din si JPE," kuwento ni Armida. "'Tapos, inutos ni JPE na bigyan ng mga Armalite ang mga alkalde. Pero noong kumalat ang balita na lulusob na ang Marines, naglaho ang ilang kilalang MP at abogado. Natakot siguro."

Sa isang kuwarto sa MND, may mga ahente ng CIA na mayroong radio link sa Malakanyang at kay Ambassador Bosworth sa US Embassy. Ipinararating nila kina Enrile lahat ng komunikasyong labas-pasok sa Palasyo. Madalas daw mag-usap noon sina Enrile at Bosworth sa pamamagitan ng CIA. Maaaring sa kanila nabalitaan ni Enrile o ng RAM ang tungkol sa napipintong paglusob ng Marines.

Ala-una kuwarenta'y singko
(1:45) ng umaga sa Radyo Veritas. Narinig ng bayan si Maria Belen Alampay magbasa ng liham ng pagbibitiw ng kanyang ama, si Justice Nestor Alampay, sa Korte Suprema.

Pumasok sa opisina ni Enrile si Winnie Monsod, propesora ng economics sa Unibersidad ng Pilipinas. May inabót siyang plastic bag kay Enrile na may lamang P481.50, ambag ng mga tao sa labas ng kampo. "Para raw ito sa communications system," sabi ni Winnie; "gusto nila kayong marinig; naiinip na sila." Mangiyak-ngiyak na tinanggap ni Enrile ang pera. 'Tapos, nagpatawag siya ng isang reporter ng Radyo Veritas para makapagsalita siya sa radyo at marinig ng mga tao ang boses niya.

Alas-dos y medya
(2:30) ng umaga, sumahimpapawid si Enrile. Tinawag niyang "a bunch of bull" ang bintang ni Marcos na may sabwatan sila ni Ramos. Aniya, kung talagang ibig makipag-usap ni Marcos, okey lang, pero huwag sa Malakanyang. "Baka hindi kami makalabas doon ng buháy."

Bandang 3:00 ng umaga,
tumawag si MP Homobono Adaza sa Veritas mula sa Cebu. "Dapat nating kalugdan ang aksiyong ito nina Minister Enrile at General Ramos. Kailangan nila ang tulong nating lahat."

Dumating ang superstar na si Nora Aunor, na hiniyawan at tsinupi ng mga tao sa EDSA dahil kinampanya nila ni Fernando Poe, Jr. si Marcos noong snap elections. Inihambing siya ng mga tao sa balimbing, prutas na marami ang mukha. Nang makaharap ni Nora si Enrile, na kanyang kinampanya noong tumakbo ito sa Batasang Pambansa, ipapaliwanag sana niya na hindi siya tumanggap kahit isang kusing kay Marcos, subalit agad siyang niyakap at nabuhat ni Enrile.

"'Yong gustong matulog, natutulog na lang." kuwento ni Baby Arenas. "'Yong gustong magbanyo, kumakatok sa mga pintuan. Hindi na kami makapunta sa Greenhills, masyado kasing malayo, kayâ doon na lang kami sa paligid. Nakita ko kung gaano kahirap ang buhay
nila sa mga iskinita. Pero ang babait ng mga tao, pinapapasok kami sa loob ng mga apartment, inaalok kami ng maiinom at ng matutulugan."

Mula 3:00 ng hapon ng Sabado hanggang 3:00 ng umaga ng Linggo,
habang panay ang pa-presscon nina Enrile at Ramos, tatatlong daan (300) na rebeldeng sundalo na walang tulog ang laman ng kampo. Hindi maunawaan ng marami kung bakit hindi agad sila binanatan ng puwersang Marcos.

Alas-tres
(3:00) ng umaga sa Fort Bonifacio. Saka pa lang natipon ni Ver sa Officers' Club ang mga kumander niya upang magplano ng counter-attack. Nagpasikot-sikot ang usapan dito at sa naudlot na kudeta. May isang daan (100) na senior officers na pagpipilian si Ver ngunit ang batà niyang si Josephus Ramas, Army commander na walang karanasan sa giyera, ang inatasan niyang mamuno sa aksiyon laban sa mga rebeldeng kampo.

Sa Camp Aguinaldo, dinayo si Enrile ng mga oposisyonistang pulitiko ­ sina Ernie Maceda, Joey Laurel, at dating ambassador sa Japan Jose Laurel III. Sa kauna-unahang pagkakataon, iminungkahi ni Enrile ang pagtatatag ng pansamantalang gobyerno. Sinabi rin niya na kailangang manumpa si Cory Aquino bilang Presidente sa lalong madaling panahon, bago lumipas ang araw ng Martes. Ayon kasi sa Saligang Batas ni Marcos, matapos maiproklama ang nanalo sa isang halalan, kailangan siyang manumpa sa loob ng sampung araw o mawawalan ng bisa ang proklamasyon. Ito ang dahilan kung bakit desididong manumpa si Marcos sa Martes, na ika-10 araw mula nang iproklama siya ng Batasan. Ang pahiwatig ni Enrile, may laban si Cory kung mamarapatin niyang kumilos at manumpa bilang Presidente alinsunod sa batas na umiiral. Malamáng, ito mismo ang strategy ni Enrile kung pinalad siyang isulong ang sariling ambisyon na pumalit kay Marcos sa Palasyo.

Nagpahayag din si Enrile na desidido ang mga bata niya na lumaban kung sila ay sasalakayin. "Hindi kami makikisama sa panlulupig. Kung ibig ni Marcos na supilin ang taong-bayan, sasama kami sa taong-bayan," ani Enrile. "Sisenta'y dos anyos na ako; puwede na akong mabilanggo." Malinaw na nagpapapogi si Enrile sa taong-bayan, kung hindi sa mga Coryista.

Alas-tres siyete
(3:07) ng umaga sa Radyo Veritas. Sumahimpapawid uli si Cardinal Sin, nakiusap sa mga tropang Marcos na huwag gamitin ang mga sandata nila, at kay Ver na huwag maging marahas. Nakiusap din siya sa kanyang mga kapanalig na huwag pababayaan sina Enrile at Ramos. Alas-tres onse (3:11) ng umaga, sumahimpapawid si Jaime Ongpin at nakiusap sa mga mamamayang ibig makatulong na magtipon-tipon sila, mas marami, mas mabuti, sa paligid ng Crame at Aguinaldo. "Kung mas makapal ang mga tao, mas malamáng na maiiwasan ang karahasan," sabi niya.

Sa EDSA, pinaligiran ng mga taong galit na galit ang kotse ni Nora Aunor na umiiyak sa loob. "Sipsip!" at "Balimbing!" sigaw ng mga tao nang tangkain niyang bumaba ng kotse at sumama sa mga artistang nasa EDSA. Kahit anong pakiusap nina Behn Cervantes at Johnny Delgado, na umakyat pa sa ibabaw ng kotse ni Nora para mapansin sila, hindi naibsan ang galit ng mga tao.


Alas-kuwatro
(4:00) ng umaga. Red alert ang mga tropa ni Butz Aquino sa mga gate ng dalawang kampo. May balitang lulusob na ang kampo ni Ver. Ngunit nainip lamang ang mga tao dahil walang nangyari; tuloy, marami ang nagsiuwian muna. Mga dalawang libo (2,000) lang ang naiwang tropa na nakakalat sa iba't ibang lugar. Kung lulusubin sila ngayon, sabi ni Butz, patay na! Eksaherado kasi ang mga balita. Nagpupulong pa lang ay sasalakay na raw. Ang totoo, wala pa ring malinaw na strategy noon ang mga heneral ni Ver kontra sa mga rebeldeng kampo.

"Bandang madaling araw ­ kung kailan maaasahan ang atake ­ medyo ninerbiyos kami; pero wala pa ring nangyari," kuwento ni Sembrano.

Nasa Alabang ang asawa niyang si Carolina "Chula" Ramos: "Ang naaalala ko, 'yong walang tulugan. Walang katiyakan kung anong susunod na mangyayari. Tatawag ba sila? Magkikita pa ba kami? Dasal kami nang dasal. May nagmimisa sa labas mismo ng bahay. Mayroon ding mga tao na natulog doon, parang maliit na EDSA."

"May iniharang pa silang mabibigat na makina, mga bulldozer at payloader, sa kalye namin pang-depensa," dagdag ni Cristy Ramos. "Nakatulong din; kahit paano nabawasan ang takot namin."

Sa Washington, D.C., kasalukuyang kapulong noon ni US Secretary of State George Shultz ang mga miyembro ng staff niya na eksperto sa Philippine affairs, kabilang si Michael Armacost, Undersecretary of State for Political Affairs na dating Ambassador ng US sa Pilipinas; si Paul Wolfowitz, Assistant Secretary of State for East Asian and Pacific Affairs; at si Charles Hill, malapít na aide ni Shultz. Binubuno pa rin nila ang official stand ng Amerika tungkol sa pangyayari sa Maynila. Katibayan na pagdating sa Philippine affairs, madalian ang mga desisyon at hindi totoong napapag-isipan ng mga Kano.

Alas-kuwatro y medya
(4:30) ng umaga sa Dakila, Malolos, Bulacan. Naka-score sa wakas ang puwersang Marcos. Sinugod at winasak ng mga tropa nina Bulacan PC commander Lt. Col. Cesar Alvarez, PC Maj. Napoleon Castro, at Capt. Tito Samson ang transmitter station ng Radyo Veritas. Nakapantalong fatigues at t-shirt na dilaw ang apatnapung (40) lalaki na armado ng mga Armalite rifle, palakol, at sibat. Binanatan nila't sinira ang 60 kilowatt AM at shortwave transmitters, gayon din ang 16 units ng radio equipment. Walang natira sa Radyo Veritas kundi isang 10-kilowatt emergency transmitter na hanggang Luzon lang ang abot at hindi inaasahang tumagal hanggang gabi.

Alas-kuwatro y medya
(4:30) ng umaga rin dumating galing Baguio si Colonel Alexander P. Aguirre, PC Chief of Operations. Agad niyang tinutukan ang defense plan ayon sa mga tagubilin ni Ramos: (1) hikayatin at gamiting mabuti ang people power; (2) huwag yayamutin o gagalitin ang kaaway.

Alas-singko
(5:00) ng umaga sa Fort Bonifacio. Tumawag ng pulong sa Army headquarters si Ramas. Mayroon siyang tatlong Army combat battalions na handang kumilos subalit ang Marines ni Tadiar ang inatasan niyang manguna sa paglusob sa dalawang kampo sa EDSA. Nagulumihanan si Tadiar sa kahangalan ni Ramas. Nakatali na noon ang Marines sa depensa ng Malakanyang; matatagalan bago sila maihandang kumilos.

Panalo tiyak kung sumugod na noon ang Army habang manipis ang hanay ng mga tao sa EDSA. Sa halip, nagpaligoy-ligoy sila at binigyan ang mga rebelde ng panahong mapabalik at mapalakas ang People Power.

Payo ng isang peryodista, unahan ng RAM si Marcos sa paggamit ng malalaking media outlets panlaban sa propaganda o psy-war. Sa 244 na peryodiko nationwide, may 33 sa kalakhang Maynila, kabilang ang 7 na pang-araw-araw; may 185 publications na lingguhan, kabilang ang 46 na komiks; may 286 na istasyon ng radyo, na 46 ay nasa kalakhang Maynila; at 26 na istasyon ng telebisyon, na 5 ay nasa kalakhang Maynila. Kung mauunahan ang Palasyo sa media, may talo si Marcos sa psy-war. Nang marinig ni Enrile ang mungkahi, hindi siya nag-aksaya ng panahon. Inutos niya kina General Ermita, Atty. Jose Flores Jr., Silvestre Afable, at Colonel Luis San Andres na agad makipag-ugnay sa media.

Hindi malinaw kung anong oras, pero nagkausap sa telepono si Cardinal Sin at si Cory, na nasa Cebu pa rin, noong umagang iyon. "Sabi ni Cory, mayroon tayong malaking problema, mayroong ikatlong puwersa. Hindi, sabi ko, natitiyak ko na ang palabas na ito ay para maging pangulo ka. Pumunta ka doon at pasalamatan mo sila. Kung hindi sa kanila, kahit magprotesta ka araw-araw, hindi ka pa rin magiging pangulo. Pero ngayon, mangyayari ito. Makikita mo ang kamay ng Diyos. Ito ang sagot sa ating mga panalangin."

'Di kataka-taka na prinoblema ni Cory ang pagtiwalag nina Enrile at Ramos lalo na't sinusuportahan na sila ng mga Coryista sa Maynila. Ibig sabihin, mapipilitan si Cory na makitungo sa mga dating alagad ni Marcos na mismong nagkulong at nagpahirap kay Ninoy.

Maagang dumalaw sa Carmelite convent si US Consul Blaine Porter upang ibalita kay Cory na may kadarating na submarine na maaari niyang sakyan pabalik sa Maynila. Tinanggihan ni Cory ang alok, gayon din ang kay MP Mitra na santuwaryo sa Palawan. "Sari-sari ang mga alok. Ang inaalala ko, tila masyadong abalá si Marcos sa EDSA at hindi na ako iniisip; pakiramdam ko, kailangang makabalik agad ako sa Maynila."

Dapat nga pala ay hindi siya nag-Cebu. Kung nasa Maynila siya noong Sabado ng gabi, maaaring napigilan niya ang pagkilos ng mga Coryista papuntang EDSA hangga't hindi malinaw kung ano talaga ang agenda nina Enrile at Ramos.

Kasalukuyang pinoproblema pa rin ni Ramos ang depensa ng dalawang kampo. Masyado kasing malaki at mahirap depensahan ang Aguinaldo, lalo na't kulang sila ng tropa (medyo matumal ang defections). Maagang-maaga, nag-jogging ang heneral patungo sa Camp Aguinaldo at niyaya si Enrile na lumipat sa Crame; mas maliit ang Crame kaya mas madaling punuin ng tao. "Ngunit hindi lubos na kumbinsido sina Honasan na dapat magsama ang dalawang puwersa," kuwento ni Razon. "At kung magsasama man, mas gusto sana nila na si General Ramos ang lumipat sa Aguinaldo." Masasabing nalagay sa alanganin ang samahang Enrile-Ramos. Pagkatapos nilang humarap sa media at magbitiw nang sabay sa pamahalaang Marcos, agad silang naghiwalay at ngayo'y nagtatablahan.
 

Linggo dumagsa sa EDSA ang daan-daang libong tao na pangalan ni Cory ang isinisigaw. Nasuyo nga ng rebeldeng militar ang taong-bayan, at handa ang mga ito na tumayong barikada alang-alang sa kapayapaan, ngunit malinaw pa sa araw na kay Cory pa rin sila. Nakita ito ni Ramos nang pabalik siya sa Crame at sinalubong siya ng palakpakan at hiyawan ng mga tao na karamihan ay naka-dilaw. Pero hindi agad ito nakita ni Enrile, na bantulot iwan ang sarili niyang teritoryo sa MND. Kutob ko, hindi pa lang handa si Enrile na bumigay kay Cory noong umagang iyon, samantalang si Ramos ay tila bumigay na (Sabado pa ng hapon ay nakikipagchikahan na siya sa mga Coryista). Maaari ring umaasa pa ang RAM na dadagsain pa sila ng defectors at madedepensahan pa nila ang Aguinaldo. Pero maari ring kampante pa sina Honasan dahil alam nilang hindi pa kumikilos ang Marines, naghihintay pa kasi si Tadiar ng permiso na hugutin ang Marines sa Palasyo. 


Sa Villamor Air Base, maaga pa'y may order na kay Sotelo ng 15th Strike Wing na kunan ng mga litrato ang depensa ng Crame at Aguinaldo at ang posisyon ng mga tropa. Ayon sa mga litratong nakuha nila, may dalawang helicopter sa Camp Aguinaldo at may mahinang link sa kadena ng People Power sa Libis, sa likod ng Aguinaldo. Alinsunod sa nais ni Marcos na hindi makatakas sina Enrile at Ramos, inutos ni Ver kay Singson na wasakin ang dalawang helicopter na nakaparada sa likod ng MND. Imposible, sabi ni Singson, kahit isang putok lang ng baril ay tiyak na tutugunan ng mga rebelde at dadanak ang dugo. Sumang-ayon si Balbanero.

Samantala, pinoproblema ni Cardinal Sin ang pagkakawasak ng Veritas transmitters. Alas-ocho (8:00) ng umaga, pinahanap niya si Reuter ng ibang transmitter. Sabi ni Reuter may tatlo siyang pinagpipilian: ang DZRH na hawak nina Colonel Isleta at General Ermita; ang Far East Broadcasting ni Protestant Minister Fred Magbanua; at ang DZRJ sa Sta. Mesa na hawak ni Colonel Ruben Ciron.

Alas-nuwebe
(9:00) ng umaga sa Fort Bonifacio. Nagbuo si Ramas ng dalawang Provisional Tactical Brigade (PTB) galing sa First Marine Provisional Division (FMPD); bawat brigada ay may dalawang batalyon at isang armored company. Ang FMPD ay pinamunuan kay Brigadier General Jose Paez; ang 1st PTB kay Colonel Braulio Balbas; ang 2nd PTB kay Colonel Eugenio Reyes; at ang armor kay Major Sergio Eria.

Samantala, wala pa ring tigil ang kampanya ng rebeldeng militar na akitin ang iba pang tropa na bumaliktad na rin. Nagpatalastas si Ramos na sumama na sa mga rebelde ang karamihan sa labing-dalawang (12) PC-INP regional at provincial commands, gayon din ang mga pangkat na paramilitary. Alas-nuwebe y medya (9:30) ng umaga, sumulat sina General Ermita, Colonel Isleta, at Colonel Andaya ng liham na nakikiusap sa mga taga-AFP na sumama na sa mga rebelde. Limampung (50,000) kopya ang hiningi nila sa printing press. Wala ring tigil ang staff ni Ramos na mga tenyente at kapitan sa pagtawag sa mga kaibigan nila o dating kaklase sa kampo ni Ver. "Ganitong psychological play ang nangyari halos buong araw ng Linggo. Kahit paano, umubra ito. May nahikayat kaming malalaking sektor ng AFP na sumama sa amin."

"Galit ako dati sa militar at sa pulis," sabi ni Yolanda Lacuesta, ina at maybahay at guro, "pero noong Linggong 'yon, noong narinig ko sa radyo na wala silang pagkain, ipinaghanda ko sila ng mga sandwich. Nakipagsiksikan ako sa mga tao para lang madala ito sa mga sundalo. Naalala ko tuloy noong minumura ko sila sa mga rally. Hindi ako makapaniwalang ang layo ng nilakad ko at nagpakahirap ako para sa kanila."

Kasama niya sa EDSA ang asawang si Amado, premyadong manunulat ng pelikulang Pilipino. Noong unang nakita ni Amado ang mga barikadang yari sa sandbag na nakaharang sa EDSA, malapit sa White Plains, 'di niya malaman kung papalakpak siya o tatawa. "Mukhang pipitsugin ang barikada, hanggang hita ko lang, kahit kareton ay makakadaan. Pero walang pakialam na nagtatawanan at nagsisigawan ang kabataang nakatayo sa ibabaw ng barikada, iwinawagayway ang kanilang mga bandila, at nagla-Laban sign. Sabi ng isang placard, 'Subok sa krisis, takot kay misis.' Natawa kami ng misis ko at nag-Laban sign din sa kanila. Nakakahawa ang sayá nila."

May naghihiyawan, palakas nang palakas. Palakpakan ang mga tao nang may dumaang trak na punô ng mga sakong basyo ­ siguro pang-sandbag ­ papuntang Ortigas. Napailing si Amado. "Hindi ito rebolusyon," sabi niya. "Piyesta ito, pero mas masaya." Mas makapal ang nagpipiyestang mga tao palapit sa mga main gate ng Aguinaldo at Crame. Kung saan-saan ay may nakaparadang mga sasakyan. Nagkalat ang mga banig, karton, pati mga kalan, sa mga isla at bangketa. Pero hindi lamang mga tao ang naglipana sa EDSA, mga bandila rin. Dilaw ang kulay na nangingibabaw pero marami ring nakakakilabot na pula at itim, paisa-isang puti at iba pang mga kulay at kombinasyon. Sa kalayuan, sa kanto ng Santolan Road, may malaking banderang pula at itim na bumabagtas sa bahagi ng EDSA na papuntang Timog. May walong piye ang taas nito at dalawampung piye ang haba. Dahil sa mga kulay, mukhang sagisag ng radikal na grupong anti-Marcos. Sa ibayo, punong-puno rin ng mga tao hanggang sa pedestrian overpass na may kalahating kilometro pa ang layo. Sumagi sa isip ni Amado ang salitang "anarkiya" (o laganap na kaguluhan), subalit minabuti niyang ibaling ang isip niya sa "People Power." Gayunman, mas umaasa siya kaysa nananalig.

Binoykot nga ng Kaliwa ang snap elections subalit hindi nila na-resist ang EDSA. "Kahit nag-aalangan pa rin ang liderato, nagkusa nang kumilos ang local chapters," kuwento ni Romeo Candazo. "Sa Sta. Mesa, itinumba ng mga kasama lahat ng punò sa mga daan patungong Palasyo. Lahat ng taga-U.P. ay dumiretso sa EDSA. Lahat ay tumugon. Kanya-kanyang diskarte. Amenado sila na palpak ang desisyon ng executive committee ng Communist Party of the Philippines (CPP) na isnabin ang snap elections. Maling-mali ang pagkakabasa nila sa pulso ng masang Pilipino.

Alas-onse
(11:00) ng umaga sa Magellan Hotel, Cebu City, humarap si Cory Aquino sa media. Dalawang panawagan ang inisyu niya: sa taong-bayan, na tangkilikin sina Enrile at Ramos; at sa mga disenteng elemento ng militar, na gumaya sila sa mga rebelde at suportahan ang niloloob ng taong-bayan. "Alang-alang sa mamamayang Pilipino, nakikiusap ako kay G. Marcos na magbitiw na siya at nang maging maayos ang pagbabago ng gobyerno."

Alas-onse rin ng tanghali, tinagpo ni General Lim ang crowd-control units na padala ni General Josephus Ramas. Pinagkampo ni Lim ang pangkat sa kanto ng EDSA at P. Tuazon at inutusan na huwag silang kikilos. Samantala, nagtayo si Lim ng command post sa Lagman Antique Shop.

Mayroon nang tatlo hanggang apat na daang libo (300,000 to 400,000) ang mga tao sa EDSA. At nadadagdagan pa.

Sa Fort Bonifacio, handa na sa wakas at paalis na sana sa Fort Bonifacio patungong EDSA ang puwersang loyalista subalit pinatawag ni Ver sa Malakanyang ang mga heneral upang tumayo sa likod ni Marcos habang nakikipag-usap ito sa media.

Sa Malakanyang, mas metallic na ang eksena. Sangkatutak ang armor: may dalawang tangke sa harap ng Adminstration building, tatlo sa harap ng Maharlika Hall, at tatlo pang nakakalat kung saan-saan.

Sa Ceremonial Hall, na pinagdausan ng press conference, kasama ni Marcos ang karamihan sa matataas na opisyal ng kanyang gobyerno ­ sina Tuvera, Cendaña, Agrarian Reform Minister Conrado Estrella, Public Works Minister Jesus Hipolito, Food Adminstrator Jesus Tangchangco, Agriculture Minister Salvador Escudero III, Education Minister Jaime C. Laya, MP Teodulo Natividad, Budget Minister Manuel Alba, MP Salvador Britanico, dating acting Foreign Minister Pacifico Castro, MIA manager Luis Tabuena, Isabela Governor Faustino Dy, assistant Press Secretary Amante Bigornia, MP Antonio Raquiza, Economic Planning Minister Vicente Valdepeñas, at si dating Senador Rodolfo Ganzon. Nakatayo sa likod nila sina Ver, Ochoco, Brawner, Carlos Martel, Juanito Veridian, Hamilton Dimaya, Eustaquio Purugganan, Telesforo Tayko, Serapio Martillano, Pompeyo Vasquez, Victorino Azada, Arsenio Silva, Evaristo Sanches, Emerson Tangan, at Navy Capt. Danilo Lazo.

Kasama rin ni Marcos sa presidential table sina Morales at Aromin at dalawa pang sundalo na kasangkot din sa planong kudeta. Pinandilatan ni Ver ang apat na bihag nang naupo ang mga ito sa kaliwa ng Presidente. Ipinakilala ni Marcos ang dalawang hindi pa nangungumpisal sa TV, sina Colonel Jake Malajacan at Major Ricardo Brillantes. Binasa ni Malajacan ang kanyang pahayag, si Brillantes ang kanyang affidavit.

Ani Marcos, abot ng kanyon ang layo ng mga tauhan niya na nakapaligid sa dalawang kampo. Nagbabala siya na babaguhin na niya ang kanyang utos at palalapitin na ang mga tropa. Inulit niya na mahina ang posisyon ng mga rebelde. Ipinagbawal din niya ang pakikialam ng mga dayuhan kung sakaling maging madugo ang resolusyon ng krisis. Aniya, "Ito ay lokál na problema."

Inismiran din ni Marcos ang hinihingi nina Enrile at Ramos, na siya ring habol ng ibang bansa, na magbitiw siya sa tungkulin. "Hindi ako magbibitiw dahil lang sa sabi-sabi ng ilang lumalait sa aking administrasyon." Hindi raw siya nababahala sa mga sibilyang nagkumpulan sa labas ng dalawang kampo. "Kung matatakot ka sa 2,000 sibilyan, huwag ka na mag-abalang mamuno." Hindi malinaw kung iyon talaga ang akala ni Marcos, na dadalawang libo ang tao sa EDSA, o kung minamaliit lang niya ang puwersa ng taong-bayan.

Samantala, habang hinihintay ng Marines ang utos na kumilos, patuloy ang telebabad at panliligaw ng staff ni Ramos sa mga dati nilang kasamahan sa AFP. "Tinawagan ng aking mga tenyente at kapitan ang mga kaibigan nilang tenyente at kapitan; tinatawagan ng mga misis nila ang mga misis ng mga kaibigan nila sa kampo ng kaaway. Walang patid itong tawagan ng mga kaklase at ng mga kamag-anak ng mga kaklase."

Tuwing huhupa ang tensiyon, "Naiisip ko ang pamilya ko," kuwento ni Razon. "Anong mangyayari sa kanila? Kung matalo kami, ang labas namin bandido. Paano ito ipaliliwanag ng misis ko sa mga bata, paano niya ipauunawa sa kanila ang mga paniniwala ko at pag-aalsa?"

Habang nasa telebisyon si Marcos, palipad si Cory pauwi sa Maynila lulan ng pribadong Cessna. "Iyon din ang sinakyan kong eroplano papuntang Cebu. Gusto sana naming sabay-sabay lumipad sa Maynila sakay ng Philippine Air Lines pero wala na raw lugar," kuwento ni Cory. "Inalok ni Bea Zobel ang eroplano nila, kaya lang naunahan kami ni Bono Adaza."

Ala una y medya (1:30) ng hapon
sa Malacañang Palace, inihudyat sa wakas ni Ver kay Ramas na pakilusin na ang Marines papuntang EDSA. Ang gusto ni Ver, mabawi ang mga kampo habang pinapasuko ni Marcos sa nationwide TV sina Enrile at Ramos.

Si Tadiar ang nagplano ng aksiyon, na naiba sa unang plano ni Ramas. "Intimidator" o pang-sindak ang 1st Marine Provisional Division na binubuo ng dalawang brigada: ang 4th Marine Provisional Brigade ni Balbas at ang 5th Provisional Brigade ni Reyes.

Naturál, nakarating agad ang balita sa RAM. At saka lamang natauhan sina Honasan, na ginising ang natutulog na si Enrile at minadaling lumipat sa Crame. Bandang 2:00 ng hapon, nilisan ni Enrile ang MND at naglakad patungong EDSA gate ng Aguinaldo, kasama ang mga pangkat nina Honasan at Gador.

Alas-dos kinse (2:15) ng hapon,
gumulong na ang 1st Marine Provisional Division sa pamumuno ni Tadiar. Kakilakilabot ang hanay ng armor. Anim na tangke, sampung APC, walong jeep, at labing-tatlong six-by-six na trak ang kumanan sa EDSA galing sa Forbes Road.

Alas-dos bente (2:20) ng hapon,
dumating si Cory sa MIA. "Palagay ko, hindi ipinaalám ng Cebu tower sa Maynila na pasahero ako sa eroplanong 'yon sapagkat noong lumapag kami, wala akong nakita doon kundi ang CNN." Ang totoo, walang sumalubong kay Cory sapagkat nasa EDSA ang mga Coryista, umeeksena sa ngalan niya, at ni hindi alam na parating siya.

Alas-dos bente-kuwatro (2:24) ng hapon,
iniwan ni Enrile ang Camp Aguinaldo. Sinalubong siya ng pagkarami-raming tao sa EDSA, nagsisigawan ng "Johnny! Johnny! Johnny!" Nahawi ang dagat ng tao na parang Red Sea upang makadaan á la Moses si Enrile at ang tatlong-daan (300) niyang security force. May nakapaligid din kay Enrile na mga madreng nagrorosaryo, may dalang mga imahen ng Birheng Maria.

Nagkapit-bisig ang mga tao at nagmistulang bakod, panangga sa mga tropang Marcos. Nauna si Honasan, tinatakpan si Enrile habang tumatawid sila. Takot na takot si Honasan noong umpisa. Ngunit nang lapitan sila ng mga tao, punasan ang pawis nila, bigyan sila ng pagkain at pasalamatan sila, nakahinga si Honasan. Alam niyang panalo na. "Nawala lahat ng pangamba ko. Ang ikinatatakot ko noon, hindi 'yong baka bombahin kami, kundi 'yong baka talikuran kami ng mga tao."

Alas-dos kuwarenta'y singko (2:45) ng hapon,
inutos ni Marcos kay Lim na i-disperse ang mga tao sa EDSA dahil bobombahin na ang mga kampo. Mayroon lang si Lim ng mahigit 350 sundalong lulan sa ilang Army truck. "Ibig ko sanang makausap ang aking hepe, si General Olivas, ngunit natutulog daw ito, inatake yata sa puso," kuwento ni Lim. "Pinag-iisipan ko kung anong mabuti kong gawin nang kumililing ang telepono. Nasa linya si Colonel Aguirre, ibig daw akong makausap ni General Ramos."

Alas-dos kuwarenta'y siyete (2:47) ng hapon,
nakita ang mga tangkeng gumugulong sa Guadalupe EDSA papuntang Crame. Nasa EDSA rin ang sasakyan ni Cory na papuntang Wack Wack subdivision sa Mandaluyong. Sandaling nagkasabay ang kotse ni Cory at ang hanay ng mga tangke't Marines. "Dahil tinted ang salamin ng sasakyan namin, walang nakaalam na kami 'yon, maliban sa CNN na kasunod namin," kuwento ni Cory. "Maaaring akala ng militar, sila ang sinusundan ng CNN."

Sa kabilang dulo ng EDSA, sa may P. Tuazon, kausap ni Lim si Ramos sa telepono. "Mahalagang sandali 'yon para sa akin sapagkat noon ako naliwanagan tungkol sa EDSA. Cool na cool si General Ramos. Sabi niya, 'General, pag na-disperse ang mga tao, mapapatay kaming lahat dito. Mga M-16 at M-14 lang ang armas namin, walang kalaban-laban sa mga tangke, artillery, at mortar. E balita ko may CDC unit diyan na heavy weapons ang dala.' Hindi po, sabi ko, wala silang dala kundi mga batuta at kalasag. Sabi niya, 'Tingnan mo, nakatago ang armas sa mga six-by-six. Ano't ano pa man, Fred, bahala ka na'."

Nasa P. Tuazon din si Butz Aquino na ipinatawag ni Lim. Bati ni Butz, "General, noon, hinahabol kami ng militar. Ngayon, ipinagtatanggol namin ang militar." Nang itanong ni Butz kung idi-disperse sila, sabi ni Lim, "Hindi, pero dapat kayong mag-usap nina Cardinal Sin at ng mga rebelde para magkaayos kayo." Nangako si Lim na kung magkakaroon ng dispersal, ipapaalám niya muna kay Butz.

Maya't maya'y may helicopter na nagpapaikot-ikot sa kalangitan, 'di malaman kung kaibigan o kaaway. Ayon kay Sotelo, apat na beses lumipad noong hapong iyon ang 15th Strike Wing upang manmanan ang paligid ng Crame at Aguinaldo.

Samantala, katatawid ng Guadalupe Bridge EDSA ng dalawang kotseng sakay sina Vangie Durian, Viring Ongkeko, Aida Ciron, Charito Jackson Chu, Jojo Durian, Jeffrey Gaballes, at Eugene Ongkeko (barkadang mga kamag-anak ng ilang kasapi ng militar). Noong nakita nila ang nauunang convoy ng amphibian tanks papunta sa mga kampo, agad nila itong nilampasan at iniwan. Papalapit sa intersection ng EDSA at Ortigas, daan-daan nang sasakyan ang kasabay nila papunta sa Crame. Pumarada sila at pinapara ang mga JD at DM bus na kasunod nila. "Tulungan n'yo kami!" sigaw nila. "Parating na ang mga tangke!" Walang nagdalawang isip. Agad naglundagan pababa ang mga pasahero at bumuo ng barikada. Hindi nagtagal, punong-puno na ang Ortigas-EDSA intersection ng mga bus, Mercedes Benz, at kung anu-ano pang sasakyan. Ilang sandali pa at bumuhos na ang mga tao na idinagdag sa barikada ang kanilang mga katawan.

"Nasa may Mormon church kami sa White Plains," kuwento ni Baby Arenas. "Sarado ang gate kaya inakyat namin ang bakod at nakita namin ang mga tangkeng dumarating, sunod-sunod, 'tapos ang mga APC na mas mabagal. Iyak ako nang iyak. Tinawagan ko ang aking ina at pinatawagan ko si Cardinal Sin para magpapunta pa ng mas maraming tao. Pero sabi ni Rachel, huwag daw akong mag-alala. Tumawag na raw si General Ramos ng karagdagang tropa galing Nueva Ecija, Ilocos, at kung saan-saan pa."

"Baliktad yata!" reaksiyon ng isang guro. "Dapat ay militar ang magtanggol sa sibilyan, pero heto kami, handang magkampo upang ipagtanggol ang militar hanggang bumigay si Marcos, sana, o hanggang pasabugin niya kami at maglaho na lang kami sa planeta. Hindi talaga namin alam kung anong klaseng pinsala ang balak niyang ipabata sa amin. Ayaw naming isipin sapagkat ayaw naming matakot. Natakot ba si David nang harapin niya si Goliath? O wala ba siyang takot dahil kakampi niya ang Panginoon? Kakampi rin namin ang Panginoon. Basta, hindi kami maaaring matakot.

Kung saan may dramang nagaganap sa kahabaan ng EDSA, nandoon si Butz Aquino. Noong nakatawid na si Enrile ng highway at nasa gate na siya ng Crame, binulungan siya ni Butz, magpasalamat daw muna si Enrile sa mga tao at makiusap siya na huwag silang aalis. Umakyat si Enrile ng dalawang baitang paakyat sa isang entablado. Nang naghiyawan ang mga tao ng "Johnny! Johnny!" umakyat siya nang dalawa pang baitang para mas maraming tao ang makakita sa kanya; lalong ninerbiyos ang kanyang security.

Sa EDSA/Ortigas intersection, papalapit na ang Marines. "Sabi ng lider namin na pari, kaming mga babae ang tumayo sa harap," kuwento ng isang guro. "Inaasahan nila na hindi basta-basta mananakit ng babae ang militar. Nanginginig ako sa takot pero pumayag ako. Lahat kami ­ mga misis, negosyante, tindera, madre ­ luminya kami sa harap, sabay nagkantahan kami at nagdasal. Alam naming labis na delikado ang sitwasyon, ngunit pribilehiyo ding makapagsilbi sa bayan."

Alisto ang mga tao sa barikada. Nang papalapit na ang mga tangke at APC bumagal ang andar ng mga ito sabay kumanan at winasak ang bakod ng isang bakanteng lote para doon dumaan palabas sana sa ibayong bahagi ng Ortigas. Ngunit sumugod ang mga tao at binarahan uli ang kanilang daan.
 

Sa radyo ni Tadiar, dinig na dinig ang utos ni Ramas: "Banggain niyo! Hindi bale kung may masaktan!"  


Sa halip ay huminto ang mga tangke at nagsibabaan ang Marines. Mahigpit ang kapit ng mga tao sa kanilang mga rosaryo't imahen; ang ilan ay umiiyak. Derecho ang tayô ng mga sundalo, nakasapatos na goma, may hawak na M-16 rifles, may mga kuwintas na bala sa dibdib. Bulong ni Vangie Durian, "Marines sila. Malamáng si General Tadiar 'yan. Kilalang kilabot 'yan kayâ `Tadjak' ang tawag sa kanya." Pinilit ni Viring Ongkeko na lapitan ang heneral at himukin siyang suwayin ang utos ni Marcos. Sinulsulan siya ng isang lalaki, "Sige ho, kayo na ang lumantad. Hindi kayo papatulan kasi babae kayo." Ngunit sinangga ng mababangis na Marines na nakapaligid kay Tadiar ang mga babae, itinulak ng hawakan ng mga M-16. Mataray silang sinita ni Viring, "Bakit baril pa ang pantulak niyo sa amin? Sa kamay niyo lang, tumbá na kami!" Pina-relax ni Tadiar ang mga tauhan niya. Nakalusot sa security si Aida Ciron (asawa ni Ruben Ciron, senior aide ni Enrile) na halos napayakap kay Tadiar. "Temy, mayroon ka ring asawa at mga anak, huwag mong gawin 'to!" Tinangkang makaalpas ni Tadiar subalit hawak na rin siya ni Vangie Durian sa kamay. "Temy, kilala mo 'ko, naging magkapitbahay tayo sa Navy Village!"

"Nand'yan ba si Jess?" tanong ni Tadiar. "Oo," sagot ni Vangie, "at ito ang anak kong si Jojo." Nagpakilala si Jojo, "Sir, madalas ako sa bahay n'yo noon; magkalaro kami ng anak n'yo." Kahit anong tensiyon at hysteria, taghuyan at iyakan sa paligid, pormal at magalang ang pag-uusap nila.

May lumapit na isang babae, "General, anong gagawin ninyo?" Ani Tadiar, "Hindi kami mananakit ng sibilyan. Ang utos sa amin ay harapin sina Enrile at Ramos." Tinanggal ni Tadiar ang suot niyang bullet-proof vest. "Mag-uusap lang kami." Sagot ng mga tao, "Paano n'yo masasabing walang masasaktang sibilyan? Oras na makita kayo nina Enrile at Ramos, tiyak na nenerbiyosin sila! Baka magkaroon ng putukan!"

Patuloy ang pagbuhos ng mga tao galing kung saan-saan. 'Di nagtagal, lahat ng mga tangke ay pinapaligiran na ng mga tao. Sari-saring komentaryo ang madidinig. "Marami naman tayo, sugurin na natin sila!" ... "Bakit kayo sumusunod sa diktador?" ... "Pilipino din kaming tulad n'yo! Huwag n'yo kaming patayin!" Ang iba naman ay mangiyak-ngiyak, may sumisigaw, may lumuluha, may nagdarasal. "Co-ree, Co-ree, Co-ree!" sigaw ng isang grupo. May isang mestisong nagsalita: "Ordinaryong mamamayan lang ako. Hindi sa akin ang desisyon kundi sa ating lahat. Nakikiusap si General Tadiar na hayaan silang harapin si Enrile. Puwede daw tayong sumama. Papayagan ba natin sila?" Sigawan ang mga tao, sabay-sabay, "Hindi! Hindi puwede!" Dumating si Tingting Cojuangco (nanay ni Mikee) at si Tito Guingona; kinausap nila si Tadiar. Pumayag si Tadiar na maghintay habang ipinaparating nila kay Enrile na ibig niya itong makausap. Ani Tadiar, "Bibigyan ko kayo ng trenta minutos."

Kasalukuyang kasama noon ni Ramos si Enrile sa 4th floor, pinakamataas na palapag, ng Crame Operations Center. "Kitang-kita namin ang dagat ng makakapal na tao sa kahabaan ng EDSA, mula Ortigas hanggang halos sa Cubao." Iyong limangdaang (500) tao noong madaling araw ay naging limangdaang libo (500,000) na noong hapon.

Hindi malinaw kung natagpuan nina Tingting si Enrile, pero nakarating kay Enrile ang tungkol sa mga tangke sa Ortigas. Agad niyang tinawagan sa telepono si Ambassador Bosworth at hiniling na ipaabot nito sa White House ang nangyayari at nang mapagsabihan si Marcos na maghunos-dili. Tinawagan din niya si Ver at binalaan: "Pag pinatay n'yo kami, madadagdag kayo ni Marcos sa listahan ng mga mangangatay-tao ng mundo."

Abalá noon si Ver sa pagbibigay ng pep talk sa mga tropang Army, Air Force, at Marines na may "morale problem." Karamihan yata'y naabot ng telephone brigade ni Ramos kayâ nawalan na ng ganang labanan ang mga repormista. Upang patunayan ang sabwatan laban sa mag-asawang Marcos, isinama ni Ver sina Morales, Aromin, Malajacan, at Brillantes sa Fort Bonifacio, at pagkatapos, sa Villamor Air Base.

Samantala, patuloy ang pag-radyo ni Josephus Ramas kay Tadiar na kumilos na ito. Ipinaliwanag sa kanya ni Tadiar ang sitwasyon. "Ayokong saktan ang mga taong ito," sabi niya sa Army commander. "Tao rin ako."

Hindi nagtagal, dinatnan si Tadiar ng mga bisitang lulan ng helicopter, sina General Angel Kanapi at Colonel Lisandro Abadia ng Army Operations. Nag-aerial reconnaisance ang tatlo. Sa himpapawid, may itinuro si Kanapi na ruta para sa mga tangke papuntang Aguinaldo, ngunit pinasaalang-alang ni Tadiar ang mga barikada ng tao na patuloy na kumakapal at pumupuno sa daan. Pagkahatid kay Tadiar sa EDSA/Ortigas, lumipad pabalik kay Ramas sina Kanapi at Abadia at nagreport.

Nasa EDSA gate ng Crame sina Razon, nakikipagsigawan sa mga tao. "Noong lumabas kami, papunta sana sa Ortigas, pinigil kami ng mga tao, may mga tangke raw doon; itinulak nila kami pabalik sa Crame. Na-touch kami dahil inaalala nila kami. Dati galit sila sa amin; ngayon sila ang nagtatanggol at nagpapakain sa amin."

Sa Radyo Veritas, sumahimpapawid si Alfredo Tadiar, regional trial court judge, at nanawagan sa kanyang pamangkin na si Artemio Tadiar, kumander ng Philippine Marines, na suportahan ang pinaninindigan nina Ramos at Enrile. "Nawa'y gawin mo ang tamang desisyon batay sa katibayan at katwiran. Isaisip mo na nakataya sa desisyon mo ang kinabukasan ng henerasyong ito."

"Makasaysayan ang pakiusap ni Uncle Fred kay General Tadiar sa pamamagitan ng Radyo Veritas. 'Artemio, ito ang 'yong Tio Fred. Nandito kami ng Tia Florence mo at ng mga pinsan mo sa Crame. Boy, makinig ka sa akin' Pinalakpakan ng mga tao sina Tio Fred at Tia Florence at ang mga pinsan ni General Tadiar. Pati ako ay napahiyaw sa labis na tuwa at pasasalamat," kuwento ni Louie Agnir.
Alas-kuwatro (4:00) ng hapon. Nakatayo si Tadiar sa ibabaw ng isang tangke, nakikiusap sa mga tao na padaanin sila. Kung hindi, aniya, sa likod sila dadaan. "Hindi puwede!" sigaw ng mga tao. "Mamamatay tayong lahat dito!"

Hindi nagpadaig kay Tadiar si Butz Aquino, na nakahabol pa sa huling eksena ng makasaysayang enkwentro ng tao at tangke sa EDSA/Ortigas.

Umakyat din sa ibabaw ng isang tangke si Butz at hinarap si Tadiar. Matapos niyang ireport ang tungkol kay General Lim ­ baka sakaling maipluwensiyahan si Tadiar na huwag ding kumilos ­ sabi ni Butz, "General, sinasabi n'yo na mas mataas na kapangyarihan ang nag-utos sa inyo na i-disperse kami. Pero ang kinikilala naming mas mataas na kapangyarihan, ang kinikilala naming Chief of Staff, ay si General Ramos, at ang commander-in-chief na kinikilala namin ay si Cory Aquino. Alam naming hindi sila ang nag-utos sa inyo na i-disperse kami. Bukod d'yan, kalayaan ang ipinaglalaban namin, at kung kailangan naming mamatay, handa kaming mamatay!" Nagalit si Tadiar. Ang gusto niya ay patahimikin ni Butz ang mga tao, hindi painitin.

Dumagundong ang mga makina ng mga tangke. Muntik nang malaglag si Butz. Tinulungan siya ng mga tao na bumaba, tapos ay pinaupo siya sa harap ng tangke. May dalawang madre sa magkabilang tabi niya, bahagyang nauuna. Sa ingay pa lang ng makina, nataranta na si Butz. "Mula sa kinauupuan ko, 'singlaki ng bahay ang tingin ko sa tangke!" Umabante ng isang metro ang tangke. "May nag-iiyakan, may nagdadasal, may kumakanta, sabay-sabay." Hinihintay ni Butz na kumilos ang mga madre pero walang kakibo-kibo ang dalawa. Hindi na rin siya nakakibo. "'Yon bang, bahala na!"

"Magkapit-bisig daw kami," kuwento ni Lulu Castañeda. "Sinilip ko ang mga mukha ng mga tao sa paligid ko, lalo na 'yung katabi kong lalaki na mahigpit ang kapit sa braso ko. Prinoblema ko na ni hindi ko man lang alam ang pangalan nitong kasama ko sa pagharap kay Kamatayan. Taimtim kong dinasal ang Act of Contrition at ang Hail Mary, lalo na 'yung nagsasabing: 'Ipagdasal mo kami ngayon at kung kami ay mamamatay.' Noon ko lang nabatid ang kabuluhan ng panalanging 'yon, na samahan ako, tayo, ng Dakilang Ina sa oras ng kamatayan."

"'Yon ang nakakatakot," tanda ni Joe Alejandro. "Mababatid mo na ang pagka-bayani ay hindi sinasadya. 'Pag may kumapit na sa bisig mo, hindi ka na basta-basta makakakalas, nakakulong ka na sa apat, limang, suson ng tao. Matatakot ka!"

Noong naging kagyat na posibilidad ang kamatayan, saka lamang naging mabalasik at taimtim ­ ngunit disimulado pa rin ­ ang datíng ng mga tao. Kahit gipit, kaayaaya pa rin ang kilos nila, pasayaw na sinalubong ng bulaklak at rosaryo ang mga tangke't kanyon.

Narinig ni Larry Henares ang isang lola, nakangiti at kumikislap ang mga mata, sinasabi sa isa pang lola habang nakikitulak sa isang tangke: "Siguro naman hindi tayo pababayaan ni Santo Niño, 'no?"

Huminto ang mga tangke. Palakpakan, hiyawan, iyakan ang mga tao. Lalo pang kumapal ang mga barikada. Mula sa paghaharap na ito ng masa at ng burgis, may natuklasan silang bukal na kalooban na nagbubuklod sa kanila, na noon lang namalayan. Nag-alab ang kanilang mga damdamin. Nangilid ang luha sa mga mata. May bumulalas ng awit. Isinilang ang People Power!

"Paghinto ng mga tangke," ani Joe Alejandro, "at saka ako nakakita ng mga machong lalaki na nagsúsuká. Sa taas ng adrenalin nila, naduduwal sila. Pero ang mga babae ­ iba ang sikmura ng babae; hindi sila sumusuka."

Namangha ang marami na kahit grabe ang tensiyon, at armado ang mga rebelde at loyalistang sundalo na nandoon, walang napikon o nakalimot sa sarili at walang nagsiklab na putukang ikinamatay tiyak ng libo-libong sibilyan sa crossfire.

"Hindi sa takót o hindi handang lumaban ang mga tao," tanda ni Alejandro. "Maraming sibilyan ang may dalang armas. Maraming nagsabi sa akin na kung sakaling may mangyari, mayroon silang nakatago sa trunk ng kotse. Kung nagkaputukan ang mga sundalo, nakipagputukan din tiyak ang mga tao."

Alas-kuwatro bente (4:20) ng hapon,
bumalik si Abadia sa kinaroroonan ni Tadiar, may dalang order galing kay Ramas. Humanap daw ang dalawang batalyon ng Marines ng ibang madadaanan papasok sa Camp Aguinaldo at pabalikin ang armored units at iba pang elemento ng division sa Fort Bonifacio. Suko sila sa People Power.

"Ginulat ako ng People Power," kuwento ni Razon. "Dati mababa ang tingin ng tao sa militar, lalo na mula nung patayin si Ninoy, 'tapos nasakdal si General Ver. Bukod d'yan, nasira lahat ng plano namin! Sinong kákampí sa talo? Tapos, biglang, wow! People Power!"

"Nakakagulat, oo," wika ni Cory, "dahil noong pitong taon at pitong buwan na nakakulong si Ninoy, hindi ganoong katapang ang Pilipino. Hirap na hirap kaming pasamahin ang mga tao sa aming kilusan. Noong nagha-hunger strike ang asawa ko, halimbawa, 40 days kami nagpamisa sa Greenhills, araw-araw, at nagpapasalamat na ako 'pag umabot ng 200 ang dumating, kahit panay kamag-anak ko at kaibigan, at mga madre ­ talagang napakatatapang ng mga madre. Pero nagbago lahat 'yon noong patayin si Ninoy, kayâ sa palagay ko, kinailangan lang na palakasin ito. Ang pagbabago ay hindi nakakamit sa isang magdamag lamang. Dapat ay patuloy ang pagsisikap na mapatibay ang loob mo, at maging matapang ka, at matutong manalig sa sarili."

"Kami sa media, katarungan ang hinihingi namin," sabi ni Eggie Apostol. "Sino man ang pumatay kay Ninoy, kaya niyang patayin kahit sino sa atin, at dapat siyang iharap sa husgado. Pero hindi namin inasahan ang People Power. Alam kong mayroong mangyayari na magkakaroon ng epekto, pero maliliit na pagkilos lang ang inaasahan ko ­ hindi tulad ng nangyari noong apat na araw na milyon-milyong tao ang dumating. Iba 'yon, nakakagulat!"

Iba ang pananaw ni Nick Joaquin, National Artist for Literature, na masugid ring oposisyonista. Para kay Mang Nick, hindi nakakagulat ang pagkilos ng Pilipino na sumindak sa buong mundo. "Ang ipinakita natin sa barikada ay iyong kinaugalian at nakasanayan natin, iyong karaniwan sa atin, na siya nating dapat ikinilos noong 1972 nang simulan ni Marcos ang pagtapak sa ating mga leeg. Noong hindi natin nilabanan ang pagtapak na iyon sa ating mga karapatan ­ iyon ang nakakagulat! Noong pinatagal natin ng labing-apat na taon ang panunupil niya ­ iyon ang katakataka! Subali't noong 1986, noong mga gabi ng ating pagtitipon, nang tayo ay nag-alsa laban sa diktador ­ iyon ay hindi nakakagulat. Binalikan lamang natin ang natural, ang karaniwan, ang tradisyonal. Sapagkat nagpasiya tayo na mabuhay muli; nagpasiya tayong labanan na ang nakakangalay na pananapak nang sunod-sunod na Marcos. Ito ay rebolusyonaryong desisyon na alinsunod sa ating kasaysayan. Noong panahon ng kolonyalismo, may isang paghihimagsik taon-taon. Ito ang dahilan kung bakit masasabi natin na ang naganap noong 1986, noong kabilugan ng unang buwan ng Taon ng Tigre, ay hindi kamangha-mangha kundi pangkaraniwan lamang, sapagkat iyon ay matagal na nating nakaugalian. Bumalik lamang ang Pinoy sa dating gawi."

Mahibang-hibang ang Maynila. Punong-puno ng mga tao ang highway sa pagitan ng dalawang kampo. Kahalubilo ng mga Coryista ang mga rebeldeng sundalo at mga banderang kinukulit si Marcos na magbitiw. Isang dagat ng tao na umaalon, paroon at parito ­ para bagang mga loyalistang nag-aatras-abante.

Napatunganga ang mga komunista sa bongga at mala-piyestang rebolusyon na idinadaos ng taong-bayan, masa at burgis. Naki-piyesta rin ang marami pang Pinoy kahit sa TV lang; pakiramdam nila, nasa EDSA na rin sila. Sa kauna-unahang pagkakataon, ipinagmalaki nila ang sarili at ang bayan. Matinik talaga ang Pinoy. At may ibang paraan nga, bukod sa digmaan, tungo sa kasunduan.

Ang mga oras na iyon noong Linggo ng hapon ang high point ng himagsikan. Halos sabay naganap ang madramang pagtawid ni Enrile ng EDSA papunta sa Crame at ang madramang pagharang ng mga tao sa mababangis na tangke at Marines sa EDSA/Ortigas.

Magkasing-bigat ang dalawang pangyayari. Mabigat ang ipinakitang tapang at paninindigan ng mga tao sa EDSA/Ortigas. At mabigat din ang ginawang pag-amin ni Enrile at ng RAM na kailangan nila si Ramos. Malinaw na noon na hindi totoong hawak ni Enrile si Ramos at posibleng hindi siya susuportahan ni Ramos kung tatangkain niyang pangunahan si Cory. Pero walang choice si Enrile kundi lumipat sa Crame (totoong mas madaling depensahan ito kaysa Aguinaldo) at makipagkaisa sa heneral (tila mas malaki na ang puwersang nagde-defect kay Ramos kaysa nagde-defect sa RAM), bahala na kung paano pakikitunguhan si Cory. Walang duda na moment of truth para kay Enrile nang dumating siya sa gate ng Aguinaldo at nakita niya kung gaano kadilaw ang EDSA.

Sa EDSA/Ortigas din, oras ng katotohanan nang magpakitang-gilas ang puwersa ng taong-bayan. Maliwanag ang pahiwatig ng People Power kay Marcos ­ tapós na ang paghahari ng dati niyang kilabot na militar. Maliwanag din ang pahiwatig ng People Power kay Cory at kay Enrile ­ oras nang magbatî at magkaisa nang matutukan nang puspusan ang kasuklam-suklam na diktador. Ang hindi pa lamang malinaw noon ay kung anong klaseng kasunduan ang mapapanday ng biyuda ni Ninoy at ng jailer niya.

Kahit umatras na ang Marines, namimiligro pa rin ang rebeldeng militar sa Crame at ang mga tao sa EDSA. "May nakikinita ako noong apat o limang eksena," ani Ramos. "Maaaring artillery bombardment ­ mayroon daw nakapuwestong artillery sa ULTRA stadium sa Pasig, na hindi malayo para sa artillery shells. Maaari ring dumaan ang Infantry at ang Scout Rangers sa Horseshoe Village sa San Juan, sa likod ng Camp Crame. O kayâ sa likod ng Camp Aguinaldo ­ puwedeng dumaan ang kaaway sa Santolan Road galing Libis ­ sabay maneobra para banatan ang Camp Crame ng mga kanyon. 'Yon ang nakakatakot; mabuti at maraming tao doon na hindi basta-basta madi-disperse. Huli, puwede nila kaming banatan ng helicopter gunships, na tiyak na magtatagumpay sapagkat wala kaming air power na pang-kontra."

Ngunit natagalan pa bago kumilos muli nang puspusan ang puwersa ni Ver. Matagal pa nilang pinag-isipan kung paano madi-disperse ang mga tao na wala masyadong nasasaktan. Alas-singko (5:00) ng hapon, nakarating kay Lim (na nasa EDSA pa rin) na hinahanap siya ng Malakanyang. "Tinawagan ko ang study room at nakausap ko ang Presidente. 'General,' sabi niya, 'binigo mo ako! Bakit wala pa ring nagaganap na dispersal?' Sabi ko, imposible na hong ma-disperse ang mga tao. Bakit daw? Sabi ko, 126 lang ang tauhan ko (sinadya ko kasing iwan sa Camp Sikatuna ang iba) samantalang libo-libo ang tao sa EDSA. Sabi niya, 'Makinig ka. Padadalhan kita ng dagdag na tropa: dalawang batalyon ng Army. Basta i-disperse mo ang mga tao, kahit anong mangyari. Pauwiin mo sila. Sabihin mo, bobombahin na ang Crame!' Napa-oo ako, pero sa loob-loob ko, naisip ko, patay na!"

Saka naman tumawag si General Victor Natividad, na kaa-appoint na Acting Chief of Staff, kapalit ni Ramos. (Dapat sana ay si Olivas ngunit hindi siya matagpuan.) Inutusan ni Natividad si Lim na dalhin sa Meralco Compound sa Ortigas ang kasama niyang Crowd Dispersal & Control units. Labis na natuwa si Lim sapagkat pinapaalis na siya, hindi na niya problema ang EDSA.

Nasa telepono pa rin si Marcos, nagtatawag ng kaibigan na puwedeng maging tulay niya kay Enrile. Sabado pa ay ibig na niyang makausap si Enrile ngunit naging mailap ito. Tila sadyang ipinagpaliban ni Enrile ang pakikipag-usap sa Presidente habang tagilid pa ang lagay ng rebeldeng militar. Dapithapon na ng Linggo, naka-eksena na ang People Power at matatag-tatag na ang tayô nila ni Ramos sa Crame, nang sa wakas ay bumigay si Enrile sa pakiusap ni MP Alfonso Reyno ng Cagayan, kaibigan nila kapwa ni Marcos, na tawagan niya ang Presidente sa Palasyo.

Ayon kay Enrile, inalok ni Marcos ng ganap na amnestiya ang tropang rebelde kung susuko agad sila. Nang makiusap daw si Enrile na awatin ni Marcos ang mga tangke, nagmatigas ang Presidente. Huli na raw, pumoposisyon na ang armor. Gayon man, iuutos daw niya na huwag magpaputok ang mga sundalo. Idiniin daw ni Enrile na hindi manggagaling sa kanyang tropa ang unang putok.

Samantala, nakarating na ang pangkat ni Lim sa Meralco Compound sa Ortigas Avenue. May nakita silang mga tangke na patungong Pasig. 'Di nagtagal, dumating si Natividad, naghahanap ng mga tangke. Kadadaan lang, sabi ni Lim, papuntang Pasig. "Pasig?" tanong ni Natividad. "Bakit sa Pasig?" Kumililing ang telepono. Si Gng. Marcos ang tumatawag, para kay Natividad. Nang balikan ni Natividad si Lim, tila lalo itong nagulumihanan. Saka tiyumempo si Lim. Umaga pa'y on duty na ang kanyang mga tauhan, hindi pa nananghalian, wala pang pahinga; puwede kaya silang bumalik muna sa Camp Sikatuna para kumain at maligo? Tawagin na lang sila kung kailanganin sila? Pumayag si Natividad.

Bandang 6:30 ng hapon, nawala na sa himpapawid ang Radyo Veritas. Ngunit halos hindi ito napansin, o maaaring hindi lang agad ito gaanong prinoblema, ng mga rebolusyonista dahil mayroon nang ibang himpilan, mangilan-ngilan, na nagbabalita na rin ng nangyayari sa EDSA. Isa pa, nagdadaos noon ng press conference sina Ramos at Enrile at matagumpay na inihahayag ang pagbubuo ng New Armed Forces of the Philippines.

Patalastas ni Ramos, sumama na sa Bagong AFP ang military commanders ng apatnapung (40) probinsiya ng labing-dalawang (12) rehiyon at apat (4) na distrito ng kalakhang Maynila. Mayroon din daw siyang labing-pitong (17) armored tank at dalawang helicopter na handang lumaban kung sasalakay ang tropang Marcos-Ver.

Ang anim na field brigadier generals na sumama na raw sa puwersa niya ay sina Tomas Manlongat, Renato de Villa, Dionisio Tan-gatue, Carlos Aguilar, Benjamin Ignacio at Rodrigo Gutang. At ang apat na police superintendents ng Metro Manila ­ mga heneral din ­ ay sina Narciso Cabrera, Alfredo Lim, Ruben Escarcha at Alfredo Yson. Nangako si Ramos na pagsisilbihan ng Bagong AFP ang mga bagong may hawak ng kapangyarihan. Malinaw na nagkaisa na muli sina Enrile at Ramos at nagpaparinig na kay Cory.

Ibinalita din ni Enrile ang alok ni Marcos na amnestiya na tinatanggihan daw ng mga repormista sapagkat hindi na raw matutumbasan ang pagbibitiw ni Marcos. Inaasahan daw ni Enrile na magkakaroon ng aksiyon sa gabing iyon, na kinumpirma ni Ramos. May dalawang batalyon daw ng Scout Rangers at isang batalyon ng Marines na handang sumugod galing Aguinaldo, at mayroon din daw isang hilera ng APC sa Ortigas avenue. Pangako ni Ramos: "Hindi kami tatakbo." Nilinaw din ni Enrile na kung magkakaputukan, mga sundalong rebelde lang ang lalaban. Hindi sila mamimigay ng armas sa libo-libong sibilyan na kasangga nila laban sa tropang Marcos-Ver.

Tila iyon lang ang hinihintay ng mga pulitikong kakampi ni Cory sa Kanan, gayon din ng mga representante ng mga liberal, nasyonalista, at radikal na grupong anti-Marcos sa Kaliwa. Nang gabi ring iyon, sinadya nila sina Enrile at Ramos sa Crame. Dumating si Doy Laurel na kagagaling sa Cebu, binati ang kagitingan ng dalawang bandido, at pagkatapos ay nagkulong daw ang tatlo sa opisina ni Ramos at nagpulong. Dumating din ang dating Senador na si Lorenzo Tañada, 87, pinagpipitaganang lider ng koalisyong BAYAN, upang alamin kung ano talaga ang nangyayari sa kampo. Nang natiyak niyang kikilalanin ni Enrile at ng RAM si Gng. Aquino bilang pinuno, nangako si Tañada na hindi ititigil ng BAYAN ang mga mass action hanggang hindi napapatumba ang mga barikada sa Mendiola. Galing na rin doon sina Rolando Olalia, lider ng KMU, si Jose Castro ng Nationalist Alliance, at iba pang mga kasapi ng mga organisasyon ng maralita.

Sa Wack Wack, Mandaluyong, nangangalap si Cory ng balita sa mga oposisyonistang nanggaling na sa Crame. "Si Doy Laurel ang nagbalita sa akin ng panukalang military-civilian junta nina Enrile at Ramos," kuwento ni Cory, "Kabilang daw ako at si Doy at sina Celing Palma at Senador Tañada sa junta. Pero siyempre, hindi ako makapayag sa ganoon."

Gayunman, nagpahiwatig si Cory ng pagsuporta sa mga rebelde. Sa pamamagitan ng DZRH nanawagan siya sa mga opisyal ng gobyernong Marcos na gumaya kay Alampay, gayon din sa mga residente ng Metro Manila na ipagpatuloy ang pagtangkilik nila sa dalawang rebeldeng opisyal. Lihim din niyang pinasabihan sina Enrile at Ramos na nais niyang makausap ang dalawa noong gabi ding iyon.

Samantala, sunod-sunod ang datíng sa Palasyo ng masamang balita. Alas-siyete (7:00) ng gabi napahangos si Ver sa Maharlika Lounge, kung saan naghihintay ang Papal Nuncio, si Monsignor Bruno Torpigliani, at sina Ricardo Cardinal Vidal at Monsignor Severino Pelayo. Hindi kasama si Cardinal Sin dahil mayroon daw nagbabanta sa buhay nito. May dalang liham si Torpigliani mula kay Pope John Paul II, nakikiusap kay Marcos na gawing maayos at tahimik ang paglutas sa krisis. Alas-ocho (8:00) ng gabi, nakatanggap si Tadiar ng report galing kay Balbas na nasa Libis: hindi makaabante ang brigada niya 'pagkat punumpuno ng tao lahat ng daan patungo sa Aguinaldo. Pinabalik na lang sila ni Tadiar sa Fort Bonifacio. Sa Amerika nanggaling ang pinakamatinding dagok ng gabing iyon. Nag-isyu ng pahayag ang White House na nakikiisa ito sa mithiin ng rebeldeng militar na magbitiw na ang Presidente. Duda na raw ang pamahalaang Reagan sa karapatan at katwiran ng pamahalaang Marcos. Kulang na lang na ipagbunyi ng mga Kano ang aksiyon nina Enrile at Ramos.

Ngunit para kay US Ambassador Bosworth, tipong bitín, kulang sa hagupit, ang White House statement. Bandang 10:00 ng gabi sa telepono, sinabi niya kay Secretary of State Shultz na hindi magbibitiw si Marcos kung hindi siya dederechuhin ni Reagan. Ang problema ni Shultz, kung paano kukumbinsihin si Reagan na kausapin at tuwirang pagbitiwin si Marcos.

Samantala, dumating sa Camp Crame si Freddie Aguilar, ang aktibistang folksinger na galit na galit kay Marcos, upang batiin sina Enrile at Ramos at makiisa sa mga taong nagbabarikada sa paligid ng kampo. Dahil karamihan ng mga tao ay nasa EDSA gate, pinakiusapan si Freddie ng staff ni Enrile na pumuwesto sa Gate Two sa Santolan para humatak ng tao doon. "Pagbaba ko sa Gate 2," kuwento ni Freddie, "may apat na madre at apat na seminarista at isang pari na nakatanod. Sa labas, merong ilang sundalo at mga dalawampu't limang (25) tao na aantok-antok, mukhang pagod. Nang ibalita ng isang babaeng may hawak na mikropono na nandoon ako, nagising 'yung mga inaantok at hinanap ako. Kaway naman ako. Lapitan sila, padamí nang padamí, naging 50, naging 60, hanggang sa daan-daan na 'yung nandoon. Sabi ko sa kanila, 'Aalis muna ako, kukuha ako ng sound system.' Sabi ng mga tao, sabay-sabay, 'Walang aalis! Walang aalis!' Sabi ko, 'E kukuha ako ng sound system para magkaroon tayo ng tugtugan dito.' Sigawan sila, sabay-sabay pa rin, 'Gitara! Gitara!' May dumating ngang gitara, galing sa isang seminarista sa kabilang barikada. Sige, 'kako, pero isang kanta lang, kasi naghahabol ako ng oras. Anong gusto n'yo? 'Katarungan!' E di kinanta ko. Palakpakan. 'Ipangako n'yo,' sabi ko, 'walang aalis! At pangako ko, dito ako sa gate na ito babalik! At hindi lang sound system ang dadalhin ko, magdadala ako ng banda para magising kayo!'"

Patuloy ang psy-war ni Ramos. Pinaulanan niya ang mga tropang loyalista ng mga leaflet na nagsasabing, "Anong katuturan ng pagpapatayan natin? Magkaisa tayo at sama-samang humubog ng mas magandang kinabukasan. Maging bayani kayo nang hindi namamatay. Ipakita natin sa mundo na nananalig tayo sa Panginoon, na tayo'y bayang Kristiyano."

Mas marami nang sundalo ang mayroong nakakabit na patch ng watawat ng Pilipinas ­ sagisag ng rebolusyon ­ sa balikat ng uniporme nila. Kulang iyong dalawang libo (2,000) na inihanda ng RAM sa dami ng mga sundalong dumagsa sa kampo upang makibaka.

"Ibang klase ang sayá ng mga sundalo ng nagtatanod sa mga bakod ng Crame," kuwento ni James Fenton, isang foreign correspondent. "Panay ang abót sa kanila ng pagkain at sigarilyo ng mga tao. Pinapaligiran sila ng mga barikada, mga madreng nagkakantahan, mga istatwa ng Birhen at ng Santo Niño, at hot dog stalls; pero walang mabiling soft drinks, kahit anong presyo. Ang nakakapanibago: bayani ang tingin ng taong-bayan sa sundalo. Halatang naninibago rin ang mga sundalo."

Noong gabi ring iyon sa GMA Channel 7, binaybay ng character-generator sa TV screen ang balitang wala na si G. Marcos at hawak na ng mga rebelde ang gobyerno. 'Di malinaw kung kaninong pakana, ngunit naitanim sa isip ng mga nakapanood ang nakakakiliting posibilidad na kusang mag-alsa-balutan si Marcos.

Iyon mismo ang pinapangarap din sa Washington D.C. Alas-diyes (10:00) ng gabi (Manila time) sa bahay ni Shultz sa Bethesda, Maryland, nagpupulong ang National Security Planning Group ­ sina Secretary of Defense Caspar Weinberger, National Security Adviser John Poindexter, Deputy Director for Intelligence ng CIA Robert Gates, at si Habib, gayon din ang tatlong opisyal na ilang buwan nang nakatutok sa krisis sa Pilipinas: sina Armacost at Wolfowitz, at si Richard Armitage na Assistant Secretary of Defense for International Security Policy. Bandang 11:00, habang nagrereport si Habib tungkol sa kanyang dalaw sa Maynila, dumating si Admiral Crowe, Chairman ng Joint Chiefs of Staff. Nagkasundo ang grupo, at ipinarating nila kay Reagan, na: (1) wala nang karapatan at kakayahang mamuno si Marcos; kahit anong gawin niya para supilin ang mga rebelde ay ikalalala lamang ng sitwasyon; (2) importante sa Amerika na walang maganap na karahasan; (3) makakasira sa U.S. kung si Marcos ay tatratuhin tulad ng Shah ng Iran, na pinapasok para magpagamot ngunit hindi pinayagan ng administrasyong Carter na manatili sa Amerika.

Hindi malinaw kung sa huli'y naudyok si Reagan na magdikta ng personal na mensahe kay Marcos at makiusap na huwag itong gumamit ng dahas. Malinaw lang na ikalawang gabi na ng himagsikan ­ nakapagtanghal na ang People Power ­ ay hindi pa rin pinagbibitiw ni Reagan si Marcos.

Samantala, feeling Pangulo na si Cory noong gabing iyon. 'Di tulad ni Doy Laurel na sinadya sina Enrile at Ramos sa Crame, nanatili si Cory sa Wack Wack at siya ang sinadya ng dalawang bandido. "Ipinatawag ko sila," kuwento ni Cory, "pero hindi sila magkasamang dumating; hindi sila puwedeng mawala nang sabay sa kampo. Mas palagay ang loob ko kay Eddie Ramos kaysa kay Johnny Ponce Enrile. Siguro dahil hindi ko naka-enkwentro si Eddie noong nakakulong si Ninoy kundi si Johnny Ponce Enrile lang." Itinanong lang daw ni Cory kung anong nangyari at nag-alsa ang dalawa. Isa pang kuwentong pahapyaw, halatang may ikinukubli tungkol sa makasaysayan at labis na nakakaintrigang paghaharap na iyon ng mga bida.

Bago umeksena ang People Power sa EDSA, kapwa iniisnab nina Cory at Enrile ang isa't isa. May dahilang magmatigas si Cory ­ hindi biro ang paghihirap na dinanas nila ni Ninoy sa kamay ni Enrile; palagay pati ni Cory, hindi niya kailangan ng hukbong militar, kaya niyang pabagsakin si Marcos ­ at si Enrile ­ nang walang bakbakan. Ngunit may dahilan ding magmatigas si Enrile: sa tingin niya, mas qualified siyang manungkulan kaysa kay Cory; sa palagay din niya, hindi makukuha si Marcos sa boykot kundi sa bakbakan kayâ mas kailangan ng taong-bayan ang rebeldeng militar.

Kung hindi namagitan ang mga tao kina Cory at Enrile, tiyak na nagpatuloy sa patigasan ng ulo ang dalawa; maaaring nagkagulo at lalong nagkawatak-watak ang bayang Pilipino. Pero sapagkat pinaandaran sila ng People Power, nahamon sina Cory at Enrile na magpakitang-gilas din at lampasan ang pansarili nilang mga hinaing. Nilunok ni Enrile ang pangarap niyang maging presidente, at ni Cory ang personal niyang hinanakit sa militar. Nagkaroon tuloy ng puwang para mag-usap sila at magtawarán, at magkasundo nang lubusan nang mapagtulungan ang kaaway.

Sa madaling salita, reconciliation ang hiningi ng taong-bayan kina Cory at Enrile ­ na pagtagpuin ang nagtutunggali nilang mga mithiin hindi sa pamamagitan ng patigasan at ng pukpukan kundi sa pamamagitan ng unawaan at matalinong tagisan. At walang duda na reconciliation mismo ang naganap nang magharap ang dalawa noong gabing iyon. Malinaw na may napagkasunduan sina Cory at Enrile, pati na sina Cory at Ramos. Kapalit ng kanyang katapatan, tiyak na inungkat ni Enrile ang boykot at maaaring hiningi niya ang katapusan nito, gayon din ang immunity nila from civil and criminal suits kaugnay ng naging papel nila sa diktadurya. Maaari ring nakumbinsi nila si Cory na hindi lang civil disobedience ang magpapabagsak kay Marcos kundi military harassment din.

Sa Hobbit House sa Malate, nakakalimang kanta pa lang si Freddie ay nagpaalam na siya sa mga tao. "Sabi ko, sumama na lang sila sa Crame. Sama naman sila, mga sampung kotse kami, karamihan mga suki kong foreign correspondents."

Samantala, naghahanap pa rin si Keithley ng himpilan ng radyo na papalit sa Veritas bilang propaganda arm ng rebeldeng militar. Galing na siya sa DZRH pero malamig ang pagtanggap sa kanya sa himpilan na kare-replay ang presscon ni Marcos. Pinaiwan lang ni Rey Langit ang phone number ni Keithley; tatawagan na lang daw siya kung sakali. Saglit na nagdalawang isip si Fr. Reuter ­ DZFE sa Bulacan o DZRJ sa Sta. Mesa ­ pagkatapos ay pinapunta niya sa DZRJ si Keithley, na nagtawag ng ilang kaibigan, isa na ang premyadong film director na si Peque Gallaga na agad bumuo ng grupo na tutulong kay Keithley na bumalik sa himpapawid.
Maliit na istasyon ang DZRJ at matagal nang hindi ginagamit. Dating pag-aari ng pamilyang Jacinto, kabilang ito sa mga inangkin o na-sequester na pag-aari ng gobyernong Marcos noong 1972 na napabigay sa militar.
Kadarating ni Keithley sa DZRJ nang dumating si Lyca Benitez Brown, TV producer na matalik niyang kaibigan, na may kasamang dalawang batang lalaki. Ang isa ay marunong magpaandar ng radio equipment. Iyong isa ay nagtanod upang agad maibalita kung may parating na tangke o tropa galing Malakanyang na wala pang isang kilometro ang layo. Maghahatinggabi nang tumawag si Colonel Ciron at sinabing ilinilipat na niya ang frequency ng DZRJ, na 810 kilohertz, sa frequency ng Radyo Veritas, na 840 kilohertz. Pagkatapos ay puwede na raw itong gamitin ni Keithley.

"Si Colonel Ruben Ciron, staff ni Minister Enrile na nasa radio broadcasting, ang gumawa ng paraan para makabalik sa himpapawid si Keithley," kuwento ni Fidel Ramos. "Gamit pa rin ng Radyo Bandido ang call sign ng Radyo Veritas pero DZRJ talaga ito. Malaking bagay 'yon para sa amin. Natakot kami noong namatay ang signal ng Veritas dahil nawalan kami ng major propaganda arm."

Tamang-tama ang tiyempo sapagkat bumubuwelo nang kumilos ang kaaway. Sa Villamor Air Base, may order si Sotelo sa mga piloto at crew ng 15th Strike Wing na magreport sa flightline ng 5:00 ng umaga kinabukasan, at sa duty officer ng Sangley na tipunin ang staff sa Wing Operation Center para marinig nila sa radyo ang gagawing pahayag ni Sotelo. Hiniling din ni Sotelo sa kanyang supply officer na padalhan pa siya ng sampung M-16 at dalawang kahon ng bala, kunwari'y pang armas sa mga guwardiya.

Sa Fort Bonifacio, inabot ng hatinggabi ang mga heneral ni Marcos sa pagbabalangkas ng strategy upang masakop ang Aguinaldo at Crame. Malaki ang naitulong ni Natividad, na pumalit kay Olivas bilang hepe ng Metropolitan Police. Ipinaliwanag niya kung paano malulusutan ng loyalistang militar ang mga taong nakabarikada sa Libis.

Sa Alabang, handa si Ming Ramos sa kahit ano. "Siguro natakot din kami pero hindi namin ipinakita," kuwento niya. "Pinag-pack ko ang mga bata ng konting gamit, baka kailangan naming umalis bigla. Hindi yata kami natulog. Parati kaming nakikinig, nag-aabang ng tunog ng helicopter na baka lumapag at damputin kami. Alam namin na kung desesperado na si Ver, kahit ano ay gagawin niya. Ni hindi kami nag-pantulog; naka-jeans kami at naka-jacket dahil malamig ang gabi. Nahiga ako na naka-sneakers."

"Sabi ko sa asawa ko," kuwento ni Ramos, "kung may dumating na mga sundalo nina G. Marcos at General Ver at pasukin ang bahay namin, ipasalubong niya ang mga ito sa kababaihan, unang-una na sa biyenan kong nobenta anyos at sa apo kong tatlong buwan." Narinig iyon ni Sembrano, na nagsabing: "Aba, anak ko 'yon ah!"

Mas manipis na ang hanay ng mga tao sa EDSA mula nang umatras ang mga tangke pero kahit sandali ay hindi nawalan ng bantay ang mga barikada. Nagkalat ang mga vigilante sa damuhan, namamahinga. Para hindi antukin ay nagkuwentuhan sila tungkol sa panahong ito ng pag-aalsa at pagsuway sa Awtoridad. Na inikot daw ng mga anak ng mga dating Pangulo ­ nina Nini Quezon, Vicky Quirino, Rosie Osmena, at Linda Garcia ­ ang mga embahada at nakiusap sa mga diplomatiko na huwag na nilang kilalanin si Marcos bilang Pangulo. Na kinailangan daw pilitin si Cardinal Sin na suportahan sina Enrile at Ramos ­ nang una siyang nanawagan sa mga tao, balak lang niyang ihingi ng pagkain ang mga rebelde. Na sina Lino Brocka at Behn Cervantes ang lumalabas na mga tunay na lalaki ng showbiz ­ matatapang na champion ng oposisyon noong kampanya, ngayon ay mababangis na bayani ng kilusan. Na nagpakita si Nora Aunor ng tibay ng loob ­ kahit kinantiyawan noong una siyang dumalaw sa mga rebelde, bumalik pa rin siya at iginiit ang kanyang pakikiisa sa rebolusyon. Na si General Ramos ang naging "Nora Aunor ng Rebolusyon," hinihiyawan at pinagkakaguluhan, gustong mahawakan o mahagkan ng mga tao kahit saan siya magpunta. Na umaangal ang misis niyang si Ming dahil kahit sinong magtanong, sinasabi ng Heneral kung nasaan ang pamilya niya. "Bakit mo sinasabi kung nasaan kami? Paano kung gawin nila kaming hostage?" Malamig na sagot ni Eddie Ramos: "Kung mayroong makikidnap sa inyo, hindi ako makikipag-kompromiso."
 

CONTENTS 
Panimula
Introduction
Sabado
Linggo
NEXT: Lunes

Martes
Huling Hirit
Ang Pagtatakip sa Edsa